System elektroenergetyczny, a w szczególności jego część, jaką stanowią sieci elektroenergetyczne, jest narażony na oddziaływanie czynników meteorologicznych[1], często o charakterze ekstremalnym. Czynniki meteorologiczne, takie jak: wiatr, temperatura, opad śniegu, szadź[2], gołoledź[3] powodują przerwy w przesyle energii elektrycznej poprzez uszkodzenia sieci oraz infrastruktury towarzyszącej. Występowanie poszczególnych zagrożeń meteorologicznych determinowane jest porą roku, np. latem – temperatura, wiatr; przełom zimy i wiosny - śnieg, przełom jesieni i zimy – śnieg; zimą – śnieg, szadź, gołoledź, wiatr, temperatura.

Rozległą awarię systemu elektroenergetycznego określa się pojęciem ,,blackout”[4] (8 kwietnia 2008 r. – Szczecin i sąsiadujące powiaty, styczeń 2010 r. – rejon małopolski na północ od Krakowa, grudzień 2013 r. – południowa część województwa małopolskiego). Do awarii w systemie dochodzi zarówno poprzez bezpośrednie oddziaływanie czynników meteorologicznych jak również w sposób pośredni, np. poprzez uszkodzenia sieci spadającymi konarami drzew, które łamią się pod naporem mokrego śniegu i wiatru. Szczególnie niebezpieczna dla sieci jak również dla pozostałych elementów systemu elektroenergetycznego jest synergia[5] czynników meteorologicznych.

Mapa zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych z uwagi na warunki meteorologiczne przedstawia stopień zakłócenia[6] w sieciach elektroenergetycznych spowodowany warunkami meteorologicznymi.

 

Cele opracowania Mapy zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych z uwagi na warunki meteorologiczne:

  • usprawnienie działania systemów zarządzania bezpieczeństwem tworzonych przez organy administracji samorządowej i państwowej,
  • wspomaganie systemów podejmowania decyzji przez jednostki organizacyjne zarządzania i reagowania kryzysowego, jednostki ratownicze i ratowniczo-gaśnicze,
  • stworzenie narzędzia, które posłuży do planowania i wdrażania działań profilaktycznych przez służby kryzysowe,
  • wizualizacja wielkości stopnia zakłócenia w sieciach elektroenergetycznych,
  • ocena zagrożeń występujących w wybranym obszarze,
  • wsparcie przy szacowaniu potencjalnych strat.

 

[1] Czynnik meteorologiczny (czynnik zagrożenia) - jeden z elementów meteorologicznych (wiatr, temperatura, szadź, gołoledź, opad śniegu lub synergia wymienionych czynników) powodujący zagrożenia dla sieci elektroenergetycznej i zakłócenia w nich. (Źródło: Opracowanie autorskie).

[2] Szadź (sędzielizna, sadź) - osady atmosferyczne w postaci kryształków lodu, powstające na przedmiotach pionowych, drzewach itp. w czasie jednoczesnego występowania mgły z przechłodzonej wody i wiatru. Wyróżnia się szadź miękką – powstającą najczęściej w temp. poniżej -8oC oraz szadź twardą – tworzącą się przy umiarkowanych lub silnych wiatrach w temp. od 0 do -8oC przez nagłe zamarzanie na przedmiotach kropelek przechłodzonej mgły. (Źródło: Niedźwiedź T. (red.), 2003, Słownik Meteorologiczny, PTG, IMGW, Warszawa)

[3] Gołoledź (oczepa lodowa) - osad lodu na ogół jednorodny i przezroczysty, powstały wskutek zamarznięcia przechłodzonych kropelek mżawki lub deszczu na powierzchniach o temp. niższej albo nieco wyższej od 0oC. Gołoledź może się tworzyć również wskutek zamarzania nieprzechłodzonych kropelek mżawki lub deszczu, bezpośrednio po zderzeniu się z powierzchniami o temperaturze niższej od 0oC. Gołoledzi nie należy mylić z powstawaniem lodu na powierzchni ziemi na skutek zamarznięcia wody pochodzącej z uprzednio spadłego opadu lub ponownego zamarznięcia wody powstałej ze stopienia śniegu, ani też ze stwardnienia pokrywy śnieżnej pod wpływem ruchu drogowego (śliskość drogowa). (Źródło: Niedźwiedź T. (red.), 2003, Słownik Meteorologiczny, PTG, IMGW, Warszawa)

[4] Blackout - awaria systemu elektroenergetycznego, przerwa w pracy całego systemu lub znacznej jego części powodująca zanik napięcia w sieci elektroenergetycznej na dużym obszarze. (Źródło: Na podstawie http://www.blackout.put.poznan.pl/).

[5] Synergia - współdziałanie różnych czynników, którego efekt jest większy niż suma poszczególnych oddzielnych działań. W Mapie zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych z uwagi na warunki meteorologiczne rozpatruje się synergię następujących czynników: temperatura, wiatr, szadź, gołoledź i opad śniegu. (Źródło: Opracowanie autorskie).

[6] Stopień zakłócenia - możliwość wystąpienia niepożądanego zdarzenia w wyniku pojawienia się czynników zagrożenia. (Źródło: Opracowanie autorskie).