Warunki sprzyjające powstawaniu szadzi
Szansa na wystąpienie szadzi uzależniona jest od zaistnienia jednocześnie kilku warunków:
- Występowanie mgły/zamglenia lub chmur o bardzo niskiej podstawie
- Wilgotność względna w granicach 90-100% (w zależności od temperatury powietrza; bardzo przechłodzone powietrze ulegnie resublimacji nawet przy mniejszej zawartości pary wodnej) (Tabela 2.1, Ryc. 2.1)
- Temperatura powietrza poniżej 0ºC (Tabela 2.1, Ryc. 2.1)
- Kierunek i prędkość wiatru, jako czynniki intensyfikujące narastanie szadzi; (mowa o wietrze umiarkowanym – zarówno cisza, jak i silny wiatr działają hamująco na intensywność procesu).
Biorąc pod uwagę uwarunkowania samej powierzchni recepcyjnej, można z łatwością zauważyć, że szadź najczęściej tworzy się na wyziębionych powierzchniach gałęzi drzew, przewodach telekomunikacyjnych, ogrodzeniach i innych eksponowanych powierzchniach.
Poza w/w cechami mikroskalowymi, istnieje szereg dodatkowych cech środowiskowych, wzmagających intensywność zjawiska w skali lokalnej.
Szczególne znaczenie mają:
- Wysokość bezwzględna (wysokość względem poziomu morza)
- Wysokość względna (różnice w wysokości na danym obszarze)
- Ekspozycja (kierunek, względem którego jest nachylony dany obszar)
- Forma terenu (wklęsła/płaska/wypukła)
- Pokrycie/użytkowanie terenu
Kierując się tymi kryteriami, możemy się spodziewać, że częściej zaobserwujemy szadź na obszarze odsłoniętych wzniesień oraz we wklęsłych formach terenu (obniżenia dolin rzecznych, kotliny śródgórskie itp.), w terenie o dużej lesistości czy też w bliskości zbiorników wodnych. Regionami zdecydowanie najbardziej sprzyjającymi częstej depozycji osadu są obszary wyższych partii gór. Zjawisko występuje natomiast sporadycznie w centrum dużych miast pośród zwartej zabudowy.
Osobnym przypadkiem są tereny górskie (Tatry, Sudety), w obrębie których zjawisko występuje szczególnie obficie (średnio aż 170-180 dni w roku na Śnieżce!!!).
Można zatem wnioskować, że ilość nagromadzonych osadów jest wypadkową działania czynników meteorologicznych wraz z morfologicznymi.